Toplumun Yüzde Üçü Olmaya Değer mi?

Netflix’in Brezilya yapımı distopya dizisi %3, sosyal adaletsizlik, sınıf ayrımı ve seçilmişlik üzerinden sert bir sistem eleştirisi sunuyor. Dizi, her bireyin 20 yaşına geldiğinde “Süreç” adı verilen zorlu bir sınava tabi tutulduğu bir evrende geçiyor. Bu sınavı başarıyla geçenler, sefaletten kurtulup “Offshore” isimli ayrıcalıklı bir topluma katılma hakkı kazanıyor. Ancak bu hak sadece nüfusun %3’üne tanınıyor. Geriye kalan %97 ise yoksulluk ve umutsuzluk içinde yaşamaya devam ediyor.

Özet: "Süreç"ten Geçmek ya da Ezilmek

Ana karakterimiz Michele, geçmişte “Offshore”a katılmış ağabeyinin kaybolmasının ardından gerçeği öğrenmek ve sistemi içeriden değiştirmek amacıyla Süreç'e katılır. Zekâ, fiziksel dayanıklılık ve etik sınamaların yer aldığı bu testler, yalnızca bireysel yeterliliği değil, sistemin nasıl bir toplum arzuladığını da ortaya koyar. Michele ve diğer adaylar süreç boyunca hem birbirleriyle hem de kendi değer yargılarıyla yüzleşirler. Dizi ilerledikçe, “Offshore”un sanıldığı kadar kusursuz bir yer olmadığı anlaşılır ve farklı bir ütopya hayal eden “Direniş” örgütü devreye girer.

İki Farklı Dünya: "Offshore" ve "İçerisi"

%3’ün dünyasında çizilen iki kutuplu düzen, klasik ütopya/distopya ayrımının modern bir örneğidir.

• Offshore, teknolojik olarak gelişmiş, düzenli, steril ve “başarılı” bireylerin yaşadığı bir ütopya olarak sunulur. Ancak bu ütopya, dışlanmış çoğunluğun acısı üzerine kurulmuştur.

• İçerisi (Inland), yoksulluk ve umutsuzluğun hüküm sürdüğü, adaletsizliğin sıradanlaştığı bir distopyadır.

Bu zıtlıklar, bireyin hem topluma hem de kendine karşı verdiği ahlaki savaşı gözler önüne serer.

Dava Teması: Kim Haklı? Sistem mi, Direniş mi?

Dizinin ilerleyen bölümleri, sadece bireysel başarıyı değil, ideolojik bir mücadeleyi de odak noktası haline getiriyor. Michele, sistemin adil olmadığını gördükçe bir iç hesaplaşma yaşar. Bu noktada dizide bir tür dava teması belirir: İnsanı değerli kılan şey başarı mıdır, yoksa eşitlik için verilen mücadele mi?

Tıpkı Franz Kafka’nın Dava adlı eserinde bireyin sistem karşısındaki yalnızlığı gibi, %3 de insanın adalet arayışı karşısında ne denli yalnız ve çaresiz kalabileceğini sorgulatır. Fakat burada, başkaldırı mümkündür. Direniş hareketiyle birlikte, hikâye bir seçim davasına dönüşür: Ya sisteme hizmet edeceksin, ya da onu sorgulayacaksın.

Ütopya mı, Distopya mı? Belirsizlikle Örülü Bir Gelecek

Dizi boyunca %3, klasik ütopya/distopya kavramlarını altüst eder. Offshore’un dış görünüşteki ütopyası, totaliter ve seçici yapısıyla aslında bir distopyaya dönüşür. Aynı şekilde Inland’ın zorluğu, dayanışma ve insanlığın korunması açısından bir tür içsel ütopya sunar. Bu yönüyle %3, seyirciyi “ütopya nedir?” sorusuyla baş başa bırakır.

Sonuç: Yüzde Kaç İçin Mücadele Ediyoruz?

%3, yalnızca bir distopya dizisi değil, aynı zamanda bugünün dünyasına da bir eleştiridir. Eğitim, sağlık, barınma gibi temel haklara erişimin giderek sınırlı hale geldiği, “başarı”nın sınıf atlamanın tek yolu olarak sunulduğu bir dünyada, bu dizi gerçekliğe ayna tutar.

Michele’in ve diğer karakterlerin yaşadığı dönüşüm, bireysel kurtuluşun değil, toplumsal değişimin önemli olduğunu vurgular. Dizi, izleyiciye tek bir soru yöneltir: